Cải cách tư pháp phải đi đôi với hoàn thiện pháp luật (Lượt xem: 1845)

Theo Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp Sóc Trăng, sau nhiều năm thực hiện Nghị quyết 48 và Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị, việc hoàn thiện pháp luật cơ bản đã có chiều sâu chất lượng, việc áp dụng luật cũng từng bước căn cơ, đảm bảo tính răn đe, giáo dục và phòng ngừa, cũng như góp phần đưa các quan hệ xã hội đi vào ổn định. Kết quả trên là do các cơ quan bảo vệ pháp luật, Ngành Tư pháp đã nghiêm túc thực hiện Nghị quyết 48, đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống, các cấp ủy đảng, chính quyền đã huy động được toàn hệ thống chính trị và xã hội tham gia vào công tác xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật. Tuy nhiên, theo một số cơ quan chức năng thì hệ thống pháp luật vẫn còn hạn chế như tính cụ thể trong nhiều văn bản còn thấp, tính khả thi của một số quy định còn có bất cập, chưa đồng bộ, khó khăn cho việc thi hành, gần đây là các quy định trong xử lý vi phạm hành chính mà nhất là đối với các đối tượng xã hội phải cai nghiện bắt buộc.  

Thực tế nếu tính cụ thể theo quy định thì cơ quan chức năng có thể tạm giữ người nghiện trong thời gian không quá 5 ngày, trong khi đó nếu phải xét nghiệm để có kết quả là có dùng chất kích thích, chất gây nghiện trái phép hay không, cơ quan chuyên ngành phải mất thời gian hơn 5 ngày, điều này đã quá hạn theo quy định về tạm giữ, cho nên luật xử lý vi phạm hành chính cũng vì vậy chưa phát huy tác dụng, còn Ngành Y tế thì cũng chưa có giải pháp nào có thể đưa ra kết quả nhanh hơn.

Một nội dung khác, nếu như trước đây khi phát hiện người nghiện, thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã đã có thể ra quyết định để tập trung cai nghiện, thì hiện nay theo quy định của pháp luật là thẩm quyền của Tòa án, một người có nghiện ngập, có vi phạm hay không, có đưa vào bắt buộc cai nghiện hay không là một quá trình tố tụng, mà đã là tố tụng thì các chứng cứ, trình tự, thủ tục thẩm quyền phải tuân thủ theo luật định, trong khi đó công tác thẩm định hồ sơ xem ra còn khó khăn. Theo bà Nguyễn Thị Thu Vân, Giám đốc Sở Tư pháp Sóc Trăng: “Khi phát hiện người sử dụng chất ma túy trái phép thì Công an xã nơi người có hành vi vi phạm phải lập biên bản và tiến hành xác minh thu thập tài liệu và lập hồ sơ chuyển cho chủ tịch UBND xã. Do đó, chúng ta phải tập huấn cho lực lượng Công an cấp xã, phường như thế nào để lập biên bản, xác minh, làm đúng các thủ tục chuyển về UBND cấp xã. Sau khi được UBND cấp xã chuyển về cho Trưởng Phòng Tư pháp, thì vai trò của Trưởng Phòng Tư pháp là chỉ thẩm định hồ sơ pháp lý, để kiểm tra tính pháp lý trong thời hạn 2 ngày”.         

Trong hoạt động xét xử và thi hành án, việc cải cách tư pháp được đánh giá chất lượng ngày càng được nâng cao, trong đó Tòa án và Viện Kiểm sát hai cấp đã thực hiện nghiêm túc Nghị quyết 49 về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, một trong những giải pháp hiệu quả nhất là nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa và tổ chức thực hiện nghiêm túc đề án số 200 của Tòa án Nhân dân tối cao về chống tham nhũng, lãng phí và tiêu cực trong hoạt động xét xử, những nội dung này sẽ góp phần nâng cao chất lượng trong hoạt động xét xử cả hình sự và dân sự, đảm bảo khách quan vụ việc và thiết thực trong bảo vệ công lý.

Viện kiếm sát hội nghị triển khai nhiệm vụ công tác năm 2016.

Riêng với công tác thi hành án, đây là giai đoạn cuối cùng trong hoạt động tố tụng, thi hành án nghiêm túc và kiên quyết thì các bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật mới có hiệu quả giáo dục, phòng ngừa, những năm qua, công tác này đã đi vào chiều sâu, tuy nhiên một số trường hợp vẫn còn chậm, chủ yếu là quá trình tố tụng còn dài, một số bản án tuyên lại chưa rõ, một số vụ việc lại rất khó khăn thi hành, nhất là đối với các hợp đồng tín dụng mà bên phải thi hành án chủ yếu là nông dân, tài sản thi hành chủ yếu là đất đai. Theo ông Lê Trọng Nguyên, Cục Trưởng Cục THA tỉnh Sóc Trăng : “Đối với những bản án phúc thẩm, Giám đốc thẩm thì chúng ta nên sớm có kiến nghị cùng cấp tối cao để giải quyết sớm, có như vậy thì cơ quan THA sẽ không bị tồn động án quá nhiều và làm kèo dài thời gian THA”.          

Theo đánh giá chung, cải cách tư pháp ở Sóc Trăng đã góp phần nâng cao nhận thức trong cán bộ, nhân dân, tuy nhiên, cần tiếp tục nỗ lực, có những giải pháp thiết thực, sát thực tiễn hơn để công tác cải cách tư pháp thực sự có chiều sâu, tác động tích cực đến đời sống xã hội và đổi mới tổ chức, hoạt động tư pháp. Hiện nay dưới tác động của cải cách tư pháp, công tác điều tra truy tố, xét xử, thi hành án và việc bắt giam, giữ, từng bước được thực hiện nghiêm minh, dân chủ, công bằng hơn, công tác giám sát của cơ quan dân cử và của nhân dân cũng được tăng cường, hạn chế được tình trạng oan, sai.

 Theo định hướng chung, giai đoạn 2016-2020, việc cải cách tư pháp sẽ tiếp tục thể chế hóa các chủ trương được xác định trong Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị, tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013 liên quan đến việc tổ chức thực hiện quyền Tư pháp của Tòa án, khẩn trương quán triệt, hướng dẫn triển khai thi hành các Luật, Bộ Luật về tổ chức, hoạt động Tư pháp, bổ trợ Tư pháp đã được Quốc hội khóa 13 thông qua. Song để cải cách tư pháp đi vào chiều sâu, các quy định pháp luật cần được đồng bộ và thống nhất, có như vậy thì cải cách tư pháp mới chất lượng hơn./.

Quang Nhuần